«Κοινωνικό στίγμα» και Αναπηρία

Στα πλαίσια της κοινωνικής ζωής η ιδιαιτερότητα και η διαφορετικότητα κάποιων συνανθρώπων μας είναι στενά συνδεδεμένες, δυστυχώς, με την έννοια του «κοινωνικού  στίγματος» που οδηγεί τελικά στον αποκλεισμό τους από την  κοινωνία.

Το «κοινωνικό στίγμα» είναι μια ανεπιθύμητη, δυσφημιστική ιδιότητα που στερεί από κάποιον το δικαίωμα της κοινωνικής αποδοχής και της ισότιμης συμμετοχής του στην κοινωνική ζωή. Συχνά αναφέρεται σε νέους από κοινωνικά ευπαθείς ομάδες με αναπηρίες είτε σωματικές, είτε αισθητηριακές είτε νοητικές και νέους που ζουν σε αντίξοες συνθήκες.

Ο κοινωνικός αποκλεισμός επιβαρύνει την κατάσταση του ατόμου και την συμπτωματολογία του και έχει βρεθεί σε έρευνες ότι σχετίζεται με την επιδείνωση της πορείας αποκατάστασής του. Επίσης επηρεάζει άμεσα την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή του, καθώς αποτελεί ισχυρό πλήγμα στον αυτοσεβασμό και τη αυτοαξιολόγησή του.

Ένα από τα δυσκολότερα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει ένα άτομο το οποίο παρουσιάζει διαφορετικότητα, δεν είναι τόσο η διαφορετικότητα αυτή καθ' εαυτή, όσο η αρνητική στάση της κοινωνίας απέναντι του.

Είναι αλήθεια πως πολλά άτομα δε γνωρίζουν πώς να φερθούν σ' ένα άτομο με αναπηρία (σωματική, αισθητηριακή ή νοητική) ή κάποιου είδους απόκλιση (κοινωνική, πολιτισμική ή οικονομική) και γίνονται, χωρίς πάντα να το συνειδητοποιούν, φορείς στερεοτύπων και προκαταλήψεων με συχνές αντιδράσεις το επίμονο κοίταγμα, τις αδιάκριτες ερωτήσεις και τελικά τη συμπεριφορά απόρριψης των ατόμων αυτών.
Πέρα από τη διαφορετικότητα που κάνει ένα άτομο να ξεχωρίζει από το κοινωνικό σύνολο, έχει και μια σειρά από άλλα λειτουργικά χαρακτηριστικά τα οποία αξίζει να πλησιάσουμε και να γνωρίσουμε. Ξεπερνώντας το φόβο και την προκατάληψη για το «διαφορετικό», υπερβαίνουμε στην πράξη τα στερεότυπα που μας κρατάνε δέσμιους στην επαφή μας με το συνάνθρωπο.

Αναπηρία δε σημαίνει ανικανότητα. Τα άτομα με αναπηρία έχουν πολλές δυνατότητες και δεξιότητες, που μπορούν να εξελιχθούν αν τους το επιτρέψουν οι συνθήκες και το περιβάλλον. Εξάλλου, η εμπειρία δείχνει ότι η επαφή με άτομα που βιώνουν κάποιου είδους διαφορετικότητας, μας προσφέρει πολλά καθώς μπορούμε ν' αντλήσουμε πολύτιμα διδάγματα ζωής.
Αξίζει τον κόπο να κάνουμε όλοι εμείς οι «φυσιολογικοί» ένα βήμα μπροστά, να συντελέσει ο καθένας από εμάς στο σπάσιμο των στερεοτύπων, στην κατάργηση των μύθων σχετικά με τη διαφορετικότητα. Αξίζει τον κόπο ν' αγκαλιάσουμε ως κοινωνία όλους αυτούς τους συνανθρώπους μας που μέσα από τον αγώνα που διεξάγουν σε τόσο αντίξοες κοινωνικές συνθήκες, επιβεβαιώνουν κάθε στιγμή στην πράξη αυτό που ονομάζουμε ανθρώπινη δύναμη, αξιοπρέπεια, πάλη για ζωή!
Εισαγωγή στις έννοιες της νοητικής στέρησης, του αυτισμού και του συνδρόμου Down.

Νοητική καθυστέρηση είναι η παθολογική κατάσταση, που εμφανίζεται στην περίοδο της ανάπτυξης, χαρακτηρίζεται από νοητική ικανότητα κάτω από το μέσο όρο και συνοδεύεται από μειωμένη ικανότητα προσαρμογής.
Ο Αυτισμός είναι μια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, καθώς και από περιορισμένη, επαναλαμβανόμενη και στερεότυπη συμπεριφορά. Έγκαιρες παρεμβάσεις συμπεριφορικού ή γνωστικού τύπου, βοηθούν ουσιαστικά τα αυτιστικά παιδιά να αποκτήσουν δεξιότητες αυτο-εξυπηρέτησης, κοινωνικής αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας.
Το σύνδρομο Down (ή αλλιώς Τρισωμία 21 ή Τρισωμία G) περιγράφει μια χρωμοσωμική ανωμαλία, που περικλείει ένα σύνολο χαρακτηριστικών, τα οποία υπάρχουν εκ γενετής και αφορούν παρεκκλίσεις στη σωματική διάπλαση, τη νοητική ανάπτυξη και την ψυχοκοινωνική εξέλιξή τους.

Το Δ.Σ. του Συλλόγου Φίλων Ατόμων με Αναπηρία, «αλλάΖΩ»